روش تشخیص پیچیدن بند ناف دور گردن جنین

این عارضه یکی از مسائلی است که در دوران بارداری ممکن است رخ دهد و در برخی موارد می‌تواند نگران‌کننده باشد. این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که بند ناف جنین به دور گردن او پیچیده می‌شود که می‌تواند بر جریان خون و اکسیژن‌رسانی به جنین تاثیر بگذارد. برای تشخیص این وضعیت پزشکان از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند که شامل موارد زیر است:

سونوگرافی (Ultrasound)

سونوگرافی یکی از روش‌های اصلی برای تشخیص پیچیدن بند ناف دور گردن جنین است. در این روش پزشک از امواج صوتی برای مشاهده وضعیت جنین و بند ناف استفاده می‌کند. در سونوگرافی می‌توان بررسی کرد که آیا بند ناف به دور گردن جنین پیچیده است یا خیر.

Cardiotocography

CTG دستگاهی است که برای بررسی ضربان قلب جنین و انقباضات رحم استفاده می‌شود. در صورت پیچیدن بند ناف دور گردن ممکن است ضربان قلب جنین تغییر کند یا نوسانات غیرطبیعی داشته باشد. CTG می‌تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دهد آیا پیچیدن بند ناف بر سلامت جنین تاثیر گذاشته است یا خیر.

حرکات جنین

در بعضی موارد پزشکان از حرکات جنین برای تشخیص پیچیدن بند ناف استفاده می‌کنند. زمانی که بند ناف به دور گردن پیچیده باشد ممکن است جنین در حرکت‌های خود محدودیت‌هایی داشته باشد و مادر ممکن است احساس کند که حرکات جنین تغییر کرده‌اند.

معاینه بالینی

در برخی موارد پزشک می‌تواند با معاینه بالینی و بررسی شرایط مادر مشکوک به پیچیدن بند ناف شود اما برای تایید این وضعیت معمولاً به سونوگرافی یا CTG نیاز است.

آزمایش‌های اضافی

گاهی اوقات پزشکان از آزمایش‌های دیگری مانند آمنیوسنتز یا بررسی‌های دیگر برای ارزیابی وضعیت جنین و پیچیدن بند ناف استفاده می‌کنند.
در نهایت این عارضه در بسیاری از موارد بدون خطر است و نیازی به نگرانی نیست. اما در برخی مواقع که این وضعیت به مشکلاتی مانند کاهش جریان خون یا اکسیژن به جنین منجر شود پزشکان ممکن است نیاز به مداخله داشته باشند. اگر برای تشخیص دقیق و حرفه‌ای این عارضه قصد انجام سونوگرافی در شمال تهران را دارید می‌توانید به دکتر فاطمه محمدنژاد متخصص سونوگرافی و رادیولوژی مراجعه کنید.

حرکات زیاد جنین

یکی از علل اصلی پیچیدن بند ناف حرکات زیاد و فعال جنین در رحم است. در دوران بارداری جنین به طور طبیعی در مایع آمنیوتیک حرکت می‌کند و ممکن است بند ناف را دور گردن خود بپیچد. اگر جنین در وضعیت بسیار فعال قرار گیرد احتمال پیچیدن بند ناف افزایش می‌یابد.

طول زیاد بند ناف

طول بند ناف نیز می‌تواند یکی از علل پیچیدن آن باشد. در برخی از بارداری‌ها بند ناف ممکن است بسیار بلند باشد که باعث می‌شود جنین بتواند راحت‌تر آن را دور گردن خود بپیچد. این وضعیت به‌ویژه زمانی که جنین در حال حرکت است محتمل‌تر است.

مقدار زیاد مایع آمنیوتیک

در صورتی که میزان مایع آمنیوتیک در رحم بیش از حد باشد (که به آن "polyhydramnios" گفته می‌شود) جنین فضای بیشتری برای حرکت دارد. این وضعیت می‌تواند منجر به پیچیدن بند ناف به دور گردن جنین شود زیرا جنین می‌تواند در مایع اضافی بیشتر بچرخد.

وضعیت قرارگیری جنین

قرارگیری جنین در رحم نیز می‌تواند تأثیرگذار باشد. به عنوان مثال اگر جنین در وضعیت خاصی قرار داشته باشد که فضای زیادی برای حرکت داشته باشد ممکن است احتمال پیچیدن بند ناف افزایش یابد.

چندقلویی

در بارداری‌های چندقلویی (مثل دوقلو یا بیشتر) فضای کمتری در رحم وجود دارد و جنین‌ها ممکن است در برخی مواقع حرکت‌های زیادی داشته باشند. این شرایط می‌تواند منجر به پیچیدن بند ناف یک یا چند جنین دور گردن خود شود.

ژن‌های وراثتی

در برخی موارد پیچیدن بند ناف ممکن است تحت تأثیر عوامل ژنتیکی باشد. اگر در بارداری‌های قبلی پیچیدن بند ناف مشاهده شده باشد احتمال وقوع این وضعیت در بارداری‌های بعدی نیز وجود دارد.

افزایش یا کاهش وزن مادر

در صورتی که مادر وزن زیادی داشته باشد یا وزن کم داشته باشد ممکن است شرایط رحم و فضای موجود برای حرکت جنین تغییر کند. این تغییرات می‌توانند به پیچیدن بند ناف منجر شوند.

مراقبت‌های دوران بارداری

نظارت منظم بر وضعیت جنین: انجام معاینات منظم سونوگرافی و CTG می‌تواند به شناسایی زودهنگام پیچیدن بند ناف کمک کند و از مشکلات احتمالی جلوگیری کند.
رعایت توصیه‌های پزشکی: پیروی از دستورات پزشک در مورد تغذیه استراحت و ورزش می‌تواند به سلامت عمومی مادر و جنین کمک کند و احتمال بروز مشکلات را کاهش دهد.

کنترل وزن و تغذیه سالم

رژیم غذایی مناسب: تغذیه سالم و متعادل به مادر کمک می‌کند تا وزن مناسبی در دوران بارداری داشته باشد که می‌تواند فضای بیشتری در رحم برای حرکت جنین ایجاد کند و از پیچیدن بند ناف جلوگیری کند.
حفظ وزن مناسب: مادران باردار باید از افزایش بیش از حد وزن در دوران بارداری جلوگیری کنند تا شرایط رحم و فضای اطراف جنین به حالت طبیعی باقی بماند.

اجتناب از مصرف دخانیات و الکل

پرهیز از دخانیات و الکل: مصرف دخانیات و الکل در دوران بارداری می‌تواند خطر مشکلات مختلف برای جنین را افزایش دهد. مصرف این مواد می‌تواند به رشد غیرطبیعی بند ناف یا مشکلات دیگر در رحم منجر شود که ممکن است باعث پیچیدن بند ناف گردد.

فعالیت‌های ورزشی مناسب

ورزش‌های بارداری: فعالیت‌های فیزیکی ملایم مانند پیاده‌روی، یوگا بارداری یا شنا می‌تواند به حفظ سلامت بدن مادر کمک کرده و فضای کافی برای حرکت جنین فراهم آورد. ورزش‌هایی که به حفظ انعطاف‌پذیری و قدرت عضلات شکم و کمر کمک می‌کنند ممکن است به وضعیت صحیح جنین در رحم کمک کنند.

محدود کردن استرس و اضطراب

کاهش استرس: استرس زیاد می‌تواند بر سلامت عمومی مادر و جنین تأثیر بگذارد. ایجاد یک محیط آرام و استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن یا تنفس عمیق می‌تواند به جلوگیری از مشکلات بارداری کمک کند.

شناسایی و مدیریت شرایط پزشکی مادر

کنترل بیماری‌ها: در صورتی که مادر به بیماری‌هایی مانند دیابت یا فشار خون بالا مبتلا باشد کنترل این شرایط می‌تواند به کاهش احتمال بروز مشکلات در دوران بارداری کمک کند. این بیماری‌ها می‌توانند تأثیرات منفی بر رشد جنین و وضعیت بند ناف داشته باشند.

مراقبت از مایع آمنیوتیک

پیشگیری از polyhydramnios: اگر مادر دچار افزایش غیرطبیعی مایع آمنیوتیک باشد (Polyhydramnios) فضای بیشتر در رحم فراهم می‌شود که می‌تواند به پیچیدن بند ناف کمک کند. در این شرایط مراقبت دقیق پزشکی و درمان‌های لازم برای کنترل میزان مایع آمنیوتیک ضروری است.

در صورتی که این عارضه تشخیص داده شود نظارت و مراقبت‌های ویژه‌ای ضروری است. اولین اقدام نظارت منظم بر وضعیت جنین است. استفاده از CTG برای بررسی ضربان قلب جنین و سونوگرافی منظم برای ارزیابی وضعیت بند ناف می‌تواند کمک کند تا پزشک از سلامت جنین و اکسیژن‌رسانی به او مطمئن شود. در این شرایط مادر باید به تغییرات در حرکات جنین، دردهای غیرعادی یا انقباضات زودرس توجه کرده و در صورت مشاهده هر گونه علامت مشکوک به پزشک مراجعه کند.
مراقبت‌های فیزیکی مادر نیز حائز اهمیت است. مادران باید از فعالیت‌های سنگین پرهیز کرده و در صورتی که پیچیدن بند ناف با مشکلات تنفسی یا کاهش اکسیژن همراه باشد از اکسیژن درمانی یا مداخلات پزشکی استفاده شود. در برخی موارد نیاز به زایمان سزارین ممکن است به‌ویژه اگر پیچیدن بند ناف باعث مشکلات جدی برای جنین شود.
همچنین مدیریت استرس و حفظ آرامش مادر اهمیت زیادی دارد. انجام تمرینات آرامش‌بخش مانند تنفس عمیق یا مدیتیشن می‌تواند به کاهش اضطراب کمک کند. در نهایت مادر باید با پزشک خود در تماس باشد و از هرگونه تغییر غیرمنتظره در روند بارداری آگاه باشد. نظارت دقیق و مراقبت‌های به موقع می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کرده و به سلامت جنین و مادر کمک کند.

در پایان از دیدگاه دکتر فاطمه محمدنژاد متخصص سونوگرافی و رادیولوژی، تشخیص به‌موقع پیچیدن بند ناف دور گردن جنین و نظارت دقیق بر وضعیت جنین امری حیاتی است. سونوگرافی به‌عنوان یکی از ابزارهای اصلی در شناسایی این وضعیت می‌تواند کمک شایانی در اطمینان از سلامت جنین و مدیریت بارداری باشد. نظارت منظم و مراقبت‌های به‌موقع در کنار توجه به تغییرات وضعیت مادر می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. دکتر محمدنژاد تأکید دارند که پیگیری‌های مستمر با همکاری پزشک متخصص و توجه به علائم اولیه ضامن سلامت مادر و جنین در دوران بارداری است. برای دریافت مشاوره و رزرو نوبت می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 02188671902 اقدام نمایید.


منابع
clevelandclinic.org
wiley.com